Nghiên cứu thực trạng và đề xuất một số giải pháp tạo quỹ đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng

Chủ nhiệm đề tài: PGS.TS. Hồ Thị Lam Trà
          Cơ quan chủ trì: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Thời gian thực hiện đề tài: 2015 - 2017
 
I. Đặt vấn đề
Thành phố Cao Bằng là trung tâm của tỉnh Cao Bằng, để phát triển kinh tế thì nhu cầu về quỹ đất phục vụ xây dựng cơ sở hạ tầng ngày càng tăng, thành phố cần phải có quỹ đất dự phòng để cung ứng và tham gia vào thị trường, bình ổn thị trường bất động sản, vừa hạn chế những cơn sốt đột biến về đất đai, vừa chống đầu cơ đất đai một cách hiệu quả. Hiện nay, hầu hết các Nhà đầu tư, tổ chức, cá nhân có nhu cầu sử dụng đất đều phải tự tìm đất, tự tổ chức, thực hiện công tác giải phóng mặt bằng nên tốn nhiều thời gian, làm chậm quá trình đầu tư. Do đó, nhà đầu tư mong muốn một quy trình tiếp cận đất đai nhanh hơn để giảm bớt những thủ tục liên quan tới đất đai. Tốc độ phát triển kinh tế - xã hội, tốc độ đô thị hoá ngày càng nhanh, quỹ đất dự trữ cho các mục đích sẽ bị cạn, đòi hỏi thành phố phải thực sự nâng cao chất lượng quản lý nguồn tài nguyên của đất nước một cách có hiệu quả, tránh lãng phí.
Mặt khác thị xã Cao bằng mới được lên thành phố năm 2012, do vậy đang đặt ra cho thành phố phải xác định chính xác nhu cầu về đất để xây dựng cơ sở hạ tầng và khả năng phát triển quỹ đất của thành phố trong thời gian tới, đề tài “Nghiên cứu thực trạng và đề xuất một số giải pháp tạo quỹ đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng" nhằm đánh giá thực trạng phát triển quỹ đất của thành phố Cao Bằng, giai đoạn 2010-2015, góp phần bổ sung thêm cơ sở lý luận và thực tiễn về tạo quỹ đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng, cũng như các địa phương khác có điều kiện tương tự.
II. Mục tiêu
- Đánh giá thực trạng và khả năng phát triển quỹ đất, phục vụ phát triển KT - XH của thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.
- Đề xuất được một số giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác phát triển quỹ đất.
III. Kết quả thực hiện
1. Một số vấn đề liên quan đến tạo quỹ đất của thành phố Cao Bằng
           - Điều kiện tự nhiên, tài nguyên và môi trường thành phố Cao Bằng
          -Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội thành phố Cao Bằng: Sản xuất công nghiệp - TTCN và Thương mại - Dịch vụ; Nông nghiệp; Y tế - Dân số kế hoạch hóa gia đình; Giáo dục - đào tạo; Văn hóa - Thông tin; Công tác giải quyết việc làm và giảm nghèo.
          - Tình hình quản lý đất đai của thành phố Cao Bằng
2. Công tác tạo quỹ đất của thành phố Cao Bằng
Từ năm 2010 đến hết năm 2015 công tác tạo quỹ đất của thành phố Cao Bằng tạo quỹ đất đã đạt được những kết quả nhất định, đáp ứng được một phần yêu cầu nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội của thành phố. Tính đến 31/12/2015, thành phố đã thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho 58 dự án với tổng diện tích là 1.099,07 ha, số hộ gia đình liên quan 4.092 hộ và đã bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư 37 dự án với diện tích 507,67 ha, đạt 46,19% so với tổng diện tích dự án. Trong đó chủ yếu là các dự án xây dựng công trình công cộng, phát triển khu dân cư và xây dựng trụ sở cơ quan, công trình sự nghiệp.
Cụ thể, giai đoạn 2010 - 2015, thành phố bồi thường GPMB 03 dự án xây dựng khu dân cư tạo quỹ đất để giao và đấu giá quyền sử dụng đất ở với tổng diện tích 31,59 ha, liên quan trực tiếp đến 237 hộ gia đình, tuy nhiên đến nay mới chỉ bàn giao được 8,65ha chiếm 27,38%tổng diện tích để xây dựng khu dân cư; 12 dự án xây dựng trụ sở cơ quan được triển khai trên địa bàn thành phố với tổng diện tích là 40,01 ha, số hộ bị liên quan 290 hộ, đã bàn giao 11/12 dự án; 03 dự án phục vụ mục đích quốc phòng đã được bàn giao 100% diện tích, với tổng diện tích 11,05 ha, liên quan trực tiếp đến 31 hộ; đã bàn giao 2/3 dự án phục vụ mục đích an ninh với tổng diện tích 4,85 ha chiếm 97,98% diện tích cần bàn giao; trong 09 dự án xây dựng công trình sự nghiệp có tổng diện tích 10,74 ha, liên quan trực tiếp đến 135 hộ gia đình, đã bàn giao được 6/9 dự án; đã bàn giao được 4/8 dự án phục vụ sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp với tổng diện tích 184,76 ha; trong 19 dự án phục vụ xây dựng công trình công cộng đến nay mới bàn giao được 08 dự án với tổng diện tích 250,17ha, chiếm 36,15% diện tích cần bàn giao; 01 dự án xây dựng công trình tín ngưỡng với diện tích 0,64 ha, liên quan trực tiếp đến 19 hộ gia đình đã được bàn giao hoàn toàn.
Một số yếu tố ảnh hưởng đến công tác tạo quỹ đất thành phố Cao Bằng, như: Nhóm các yếu tố chính sách được kiểm định, đánh giá mức độ ảnh hưởng đến công tác tạo quỹ đất của thành phố Cao Bằng bao gồm: chính sách đất đai, chính sách thu hút đầu tư, chính sách hỗ trợ (kỹ thuật, vốn), các chính sách xã hội khác (chuyển đổi việc làm, đào tạo nghề, nhà ở cho người có thu nhập thấp...). Nhóm các yếu tố tài chính được kiểm định, đánh giá mức độ ảnh hưởng đến công tác tạo quỹ đất thành phố Cao Bằng bao gồm: Giá đất, kinh phí từ ngân sách nhà nước, kinh phí vay từ tổ chức tín dụng, kinh phí huy động từ nguồn khác. Nhóm các yếu tố quy hoạch được kiểm định, đánh giá mức độ ảnh hưởng đến công tác tạo quỹ đất thành phố Cao Bằng bao gồm: quy hoạchtổng thể phát triển kinh tế - xã hội;quy hoạch sử dụng đất và định mức quy hoạch đô thị.
3. Nhu cầu và khả năng tạo quỹ đất phục vụ phát triển kinh tế-xã hội của thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng
Đất ở tại nông thôn của thành phố năm 2020 là: 166,78 ha, nhu cầu đất ở tại nông thôn là 13,24 ha, thực hiện tại các xã Vĩnh Quang, Hưng Đạo, Chu Trinh. Đất ở tại đô thị đến năm 2020 là: 663,56 ha, nhu cầu118,45 hađể thực hiện các công trình, dự án. Nhu cầu đất xây dựng trụ sở cơ quan, công trình sự nghiệp từ các xã, phường, các ban ngành chức năng, nhu cầu đất xây dựng trụ sở cơ quan, công trình sự nghiệp tăng thêm đến 2020 là 24,83 ha tập trung chủ yếu trên địa bàn phường Đề Thám. Nhu cầu đất cho hoạt động khai thác khoáng sản cần khoảng 16 ha để khai thác mỏ sắt Nà Rụa tại phường Tân Giang và Hòa Chung (giai đoạn đầu, chuẩn bị kỹ thuật cho khai thác quặng sắt tại mỏ, sau năm 2020 sẽ thu hồi đất tổng cộng khoảng 109,69 ha)…..
4. Đề xuất một số giải pháp cho công tác tạo quỹ đất tại thành phố Cao Bằng
Dựa trên kết quả đánh giá thực trạng, nhu cầu, các yếu tố ảnh hưởng đến công tác tạo quỹ của thành phố Cao Bằng, và kết quả điều tra phỏng vấn 300 hộ gia đình, cá nhân, tổ chức, công chức, viên chức liên quan đến công tác tạo quỹ đất của thành phố, nhóm nghiên cứu đề xuất giải pháp tăng cường công tác tạo quỹ đất theo nguyên tắc phát huy vai trò các yếu tố có ảnh hưởng ở mức độ rất lớn và lớn; tác động một cách hợp lý tới các yếu tố có mức độ ảnh hưởng ở mức trung bình sẽ góp phần phát huy được ưu điểm, khắc phục các tồn tại của công tác tạo quỹ đất. Các nhóm giải pháp gồm: Giải pháp về chính sách, giải pháp về tài chính, giải pháp về giá đất, giải pháp về quy hoạch.